Groene kalender

4 oktober Werelddierendag

Dieren als broer en zus die erbij horen

Sinds 1931 staat de sterfdag van Franciscus van Assisi in het teken van Werelddierendag. In 1979 werd Franciscus de beschermheilige van ecologen en milieubeschermers vanwege zijn intieme verbondenheid met de gehele schepping. Dieren horen er bij. Over Franciscus worden veel verhalen verteld, waarin hij in relatie tot dieren staat.

Zie verder deze Groene kalender, 4 oktober Fransciscus van Assisi.

16 oktober Wereldvoedseldag

Stilstaan bij de oogst

Deze Wereldvoedseldag is een initiatief van de Verenigde Naties waaraan inmiddels meer dan 150 landen meedoen. Ook veel milieuorganisaties sloten zich bij dit initiatief aan.

Sinds 1981 krijgt op deze dag de productie van voedsel, het tekort aan voedsel en de verspilling van voedsel alle aandacht.

In Nederland is het idee ontwikkeld voor een zogenaamde ‘wereldmaaltijd’, zie www.werelddelen.nl.

Recepten

• Wereldmaaltijd, zie sameneerlijketen.nl bij Wereldvoedseldag

Laatste zondag van oktober

Dag van de Stilte en Nacht van de nacht

Bij de overgang van zomertijd naar wintertijd wordt de klok een uur teruggezet. In dit weekend, dat een uur extra biedt, zijn er kansen voor twee initiatieven: aandacht vragen voor het belang van de stilte en voor het behouden van de duisternis. Zo zijn de Dag van de Stilte en de Nacht van de Nacht geboren.

In 2020 valt de dag op 24 oktober.

Dag van de stilte

Niets is sterker dan de stilte, niets is sterker dan het woord dat niemand hoort

(Stef Bos, uit het Lied ‘Stilte’)

Ambassadeurs in heel Nederland vragen aandacht voor het belang van stilte. Dat doen zij door heel uiteenlopende activiteiten te promoten: van een mindfulness-stilte oefening die via een lifestream wordt aangeboden tot talloze mogelijkheden voor een stiltewandeling.

In de monastieke traditie is de oefening van stilte een dagelijks onderdeel van de dagorde van monniken. Die traditie wordt per orde of communiteit verschillend ingevuld. Er kan stilte zijn om aandachtig te lezen of om mediteren mogelijk te maken. Er kan stilte zijn tijdens de maaltijd of bij het gebed in een viering.

Zie verder www.dagvandestilte.nl

Nacht van de nacht

‘Licht uit: laat het donker donker’

Vanuit de ruimte gezien is misschien de vele verlichting op aarde mooi om te zien, er is ook een duistere kant. Natuur en Milieuorganisaties pleiten niet alleen vanwege het energieverbruik voor minder verlichting. Zo worden nachtdieren erdoor beïnvloed in hun gedrag en belemmerd in hun natuurlijke habitat. Het zou helpen als bijvoorbeeld ook bedrijven waar mogelijk, en zeker tussen bijvoorbeeld 1 en 5 ’s nachts, hun verlichting zouden doven.

Als we er allemaal deze nacht meebeginnen, zouden we dit dan niet ook alle dagen door het jaar heen kunnen opvolgen? Minder licht, minder energie, minder verstoring. Misschien wel belangrijk: het zou ook mensen dichter bij de sterren kunnen brengen, om meer sterren te zien om je over te verwonderen. Bekend maakt bemind.

Zie verder www.nachtvandenacht.nl

2 November Allerzielen

Dankbaar gedenken met een lichtje, bloemen en goede geuren

Het vieren van Allerzielen gaat terug op de kloostertraditie van de benedictijnen in Cluny (Frankrijk). In 998 werd hier liturgisch vormgegeven aan een gedachtenisviering voor alle gestorven gelovigen. De viering kreeg in de 13e eeuw de naam Allerzielen.

Tegenwoordig wordt, los van levensovertuiging, op deze dag in veel breder verband aan de herdenking van geliefde doden aandacht geschonken. Begraafplaatsen en uitvaartondernemers organiseren lichtjesbijeenkomsten in allerlei vorm, waarbij de mogelijkheid wordt geboden stil te staan bij de betekenis en vruchten van elk mensenleven, dankbaar voor de oogst die dit leven bracht.

Het was gewoonte om speciale broodjes, ‘zielenbrood’ of krakelingen te eten.

Omstreeks dezelfde datum viert men steeds vaker Halloween, een feest dat in de keltische traditie bestond en later met Allerheiligen werd verweven. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Halloween )

Bloem

– de Chrysant is een bloem die in dit seizoen bloeit en begraafplaatsen in deze tijd siert. De bloem kreeg daarom de volksnaam Allerzielenbloem. Passende schikkingen, zie www.symbolischschikken.nl/ Gedachtenis

Vieren 

– Voor teksten rond Allerheiligen en Allerzielen, zie www.scheppingvieren.nl

Recepten bij Gedachtenis

· Allerheiligenbrood
· Rozemarijnboterkoek
. Kwarktaart met maanzaadspiraal
. Troostvolle lavendelkoekjes
· Krakelingen, koekjes met een achtvorm

5 december Sinterklaas

Kindervriend

Op de dag vóór zijn eigenlijke gedenkdag (6 december, zie deze Groene Kalender) is de traditie van het Sinterklaasfeest ontstaan.

De bisschop van Myra wordt in het Oosten vooral gezien als wonderdoener, in het Westen meer als kindervriend.

Eigenschappen van Wodan, de Germaanse God, zijn hem toegedicht. Wodan reed op een paard, wist en zag alles.

De knecht van Wodan, Nörwi, was een ‘zwarte vader van de nacht’ die hem vergezelde.

Recepten, suggesties:

– Amandelspeculaas en -poppen

– Taai-taai met roggebloem

– Bisschopswijn

Recepten

– Pepernoten

Zie verder www.sameneerlijketen.nl

6 december Nicolaas van Myra (ca. 280-342)

Graan delen

Nicolaas was bisschop in Myra, waar hij ook overleed. Tegenwoordig heet die plaats Demre, zuidwestelijk van Antalya in Turkije. Nicolaas is ook in het Oosten een bekende heilige in de Oosters-Orthodoxe Kerk. Talloze legenden verhalen van zijn bescherming als kindervriend en wonderdoener.

Zo zou hij in het geheim drie buidels goud naar binnen hebben gegooid bij een arme edelman, opdat diens dochters niet in de prostitutie hoefden maar konden trouwen. Omdat men op afbeeldingen van Nicolaas de drie goudbuidels als ‘bollen’ aanzag, werd hij ook beschermheilige van bakkers. Ook zou hij drie scholieren die door een herbergier gedood en in een ton gestopt waren, weer tot leven hebben gewekt. Volgens een andere versie werden drie kleine kinderen in een tobbe met warm water op het vuur gezet maar vergeten door hun moeder. Zij was naar de installatie van Nicolaas als bisschop in Myra gaan kijken en vond haar kinderen ongedeerd terug. Een andere legende verhaalt hoe Nicolaas eens op een schip overvallen werd door een hevige storm. Hij bedaarde de storm, zoals Jezus de storm op het meer (Marcus 4). Het maakte hem tot patroonheilige van zeevaarders.

Genoeg is genoeg

Legendarisch was ook zijn optreden tijdens een grote hongersnood. Nicolaas zag in de haven een schip met graan, bestemd voor Alexandrië en vroeg de kapitein graan af te staan om de hongersnood te keren. De kapitein gaf aan dat gedood te worden als hij met minder graan zou arriveren op zijn bestemming. Nicolaas herinnerde hem aan Jezus, die vijf broden en vissen uitdeelde aan een grote menigte, er was genoeg. De kapitein kende het verhaal, zette een streep op de scheepswand, daar waar het schip het water raakte. Hij gaf Nicolaas toestemming graan te nemen tot de streep boven het wateroppervlak uitkwam. Een wonder geschiedde: het schip bleef even zwaar geladen, nadat er voldoende graan was uitgeladen. Genoeg om de hongersnood te ledigen en om uit te zaaien voor een volgende oogst.

(zie ook www.bijbelin1000seconden.be, het verhaal naar Chantal Leterme)

10 december Dag van de rechten van de mens

‘Wie één mens redt, redt heel de mensheid’

Sinds 1950, ingesteld door de Verenigde Naties

als herinnering aan de Universele Verklaring van de rechten van de mens,

die op 10 december 1948 getekend werd.

Onze Vader,

Sagrada Familia,

Barcelona

World Healing Day 31 december, om 13.00 uur

World Healing Day is een interreligieus initiatief (in Nederland) op de laatste dag van het jaar. De bedoeling is dat ‘s middags om 13.00 uur een uur lang wordt gemediteerd voor vrede in de wereld. Dat de strekking wereldwijd mag zijn.  Mensen voelen zich dan verbonden met elkaar rond de vrede. Kerkgebouwen in Amerongen, Bennekom, Brielle, Brummen, Hattem, Lunteren, Renkum, Rhenen, Varsseveld, Veenendaal en Velp zijn open. Iedereen is uitgenodigd dit uur mee te maken.

Even een moment met anderen stilstaan, op de rand van de jaarwisseling, met onze scepsis én goede voornemens, tussen het kopen van oliebollen op de markt en het vuurwerk dat later wordt afgestoken (dit jaar niet).

1 januari Nieuwjaarsdag

Pelgrimeren naar een land van melk en honing

Een nieuw jaar, een nieuw begin. Nieuwjaar, een octaaf: acht dagen na Kerstmis. De achtste dag is de dag waarop een joods jongetje besneden wordt en het zijn naam ontvangt. De zoon van Maria krijgt de naam Jezus: ‘God redt’.

In Uw naam beginnen alle dagen,

een nieuwe jaarkring ligt voor mij gereed,

een jaar, dat ik in Uw naam wil dragen …

Uit: Wierookgraan, gebedenboek – H. Kuitenbrouwer en G. Smit

Melk en honing

De achtste dag, tevens de eerste dag van een nieuwe week, staat symbool voor een nieuw begin. De eerste dag van het nieuwe jaar wordt een dag met goede voornemens: op weg naar duurzaam leven op een groene aarde?!

Melk en honing zijn een bijbels beeld van een land van belofte, beeld van het goede leven, zoals beschreven in het verhaal van de uittocht:

‘Ik heb besloten jullie uit de ellende in Egypte weg te halen en je naar een land te brengen dat overvloeit van melk en honing’ (Exodus 3, 17).

Melk betekent dat er vee kan grazen, dat er water is om gras te laten groeien, dat er voedsel is voor mens en dier.

De profeet Jesaja bemoedigt het volk met een teken dat de Heer zelf aan het nageslacht van David zal geven:

‘De jonge vrouw is zwanger, zij zal spoedig een zoon baren en hem Immanuel, ‘God met ons’, noemen. Boter en honing zal hij eten, totdat hij in staat is om het kwade te verwerpen en het goede te kiezen’ (Jesaja 7, 14-15)

Recepten

Zie ook Oud- en Nieuwjaar op de website www.sameneerlijketen.nl

Hier vindt u recepten voor:

– melk- en honingkoek: honingkoek 

– nieuwjaarsrolletjes

– welkomstdrank: slemp

Vieren

– Bijbelteksten: Jesaja 7, 10-17; Genesis 1 en 2; Exodus 3, 17

– Teksten voor vieringen (wintertijd)

– Gedicht Pelgrimage:

(…) Gaan
is antwoord, hoop en
leven,
ja zeggen, uit handen geven
als het moet
opnieuw beginnen,
liefde vinden,
goedheid – vrede – delen,
visioen.

Jeanette van Osselen     http://www.scheppingvieren.nl/pelgrimage/

26 januari Laatste donderdag van januari Gedichtendag

De gedichtendag in Nederland en Vlaanderen heeft jaarlijks een eigen thema

Zie: www.gedichtendag.org

Het is het begin van de Poëzieweek die tot 2 februari duurt.

Vieren

Zie voor gedichten in januari: www.scheppingvieren.nl